نقش عوامل محیطی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

در این مطلب به بررسی نقش عوامل محیطی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کنکوری و رابطه آن با موفقیت تحصیلی خواهیم پرداخت و توصیه هایی را در جهت بهبود عملکرد دانش آموزان ارائه خواهیم داد .

کنکور و موفقیت در آن از چالش های بزرگ پیش روی دانش آموزان است که عوامل متعددی در کسب موفقیت در آن تاثیر گذار است .

به طور کلی دو عامل مهم بر پیشرفت تحصیلی ، اثر گذار است که به شرح زیر است :

1. ژنتیک یا وراثت
2. عوامل محیطی

در این مطلب قصد داریم که نقش عوامل محیطی را بر روی پیشرفت تحصیلی دانش اموزان به خصوص دانش آموزان کنکوری مورد بررسی قرار دهیم .

مهمترین عوامل محیطی موثر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید :

در ادامه مطلب به بررسی هر کدام از این عوامل خواهیم پرداخت و توضیحات مفیدی را در رابطه با نقش هر یک از عوامل محیطی موثر در پیشرفت تحصیلی ارائه خواهیم داد .

نقش عوامل محیطی : ۱- خانواده

همانطور که می دانیم خانواده اولین نهاد زندگی اجتماعی است که فرد در آن رشد و پرورش پیدا می کند ؛ نهادی که شاکله و اساس شخصیت و آینده فرد در آن پایه ریزی می شود .

یکی از عوامل بسیار مهم و کمک کننده در رشد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کنکوری ، چگونگی رفتار ، واکنش و ارتباط والدین با فرزندان است .

نوع برنامه ریزی و رابطه دانش آموزان با والدین می‌تواند تاثیر بسزایی در رشد تحصیلی فرزندان داشته باشند.

آماده سازی امکانات و مهیا کردن شرایط مساعد ، هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ روانی و عواطفی ، از وظایف اصلی والدین بوده که نقش مهمی را در موفقیت تحصیلی فرد ایفا می کند .

چنان چه والدین بتوانند از جهات مختلف ، مثلا از لحاظ اقتصادی ، فرهنگی ، روانی و … شرایط مناسب و مطلوبی رابرای کودک فراهم کنند ؛ می توانند موفقیت تحصیلی دانش آموزان خود را تا حدودی تضمین کنند .

نقش عوامل محیطی : ۲- دوستان و همسالان

بعد از خانواده ، بیشترین گروهی که فرد با آن ارتباط برقرار می کند ، گروه دوستان و همسالانش است .

نوع دیدگاه و نگرشی که دوستان آن را دنبال می کنند و به آن معتقد هستند نقش بسیار مهمی را در پیشرفت تحصیلی فرد ایفا می کند .

به گونه ای که در پاره ای از مواقع ، شاید بتوان تاثیر دوستان و همسالان بر عقیده و افکار فرد را بیشتر از نقش خانواده در نظر گرفت و میزان تاثیر گذاری آنان بر عملکرد وی را بیشتر از والدین دانست .

بنابراین در طول دوران مدرسه و تحصیل ، امر دوست یابی و وارد شدن به گروه هایی که به امور درسی و کسب موفقیت های تحصیلی اهمیت بسیار می دهند ؛ می تواند نقش مستقیمی را در آینده تحصیلی و شغلی فرد ایفا کند .

چه بسا که بسیاری از دانش آموزان با وارد شدن به فرقه ها و گروه های دوستی که هیچ اهمیتی به تحصیلات و موفقیت های درسی نمی دهند ، آینده شغلی و تحصیلی خود را به مخاطره انداخته اند .

در این جا نقش خانواده در جهت نظارت بر گروه همسالان و دوستان بسیار پر رنگ است .

نقش عوامل محیطی : ۳- وضعیت اقتصادی

یکی از عوامل بسیار مهم در پیشرفت تحصیلی و کسب موفقیت های درسی ، وجود وضعیت اقتصادی مطلوب و همچنین داشتن رفاه و امکانات مادی است .

دانش آموزانی که در خانواده های کم بضاعت مشغول به تحصیل هعستند ، تمایل دارند که هر چه سریعتر وارد بازار کار بشوند و به حقوق مادی دست پیدا کنند .

به همین جهت مطالعات نشان نداده اند که موفقیت تحصیلی در خانواده های محروم با وضعیت مالی ضعیف ، چندان جایگاه پررنگی دارد .

چرا که تحصیل و کسب موفقیت در آن ، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شاید از عهده برخی از خانواده ها و جوامع بر نیاید .

به گونه ای که در جوامع کمتر توسعه یافته و همچنین کشور های با وضعیت اقتصادی ضعیف ، مشاهده می کنیم که امور مربوط به تحصیل و برنامه ریزی جهت آینده شغلی دانش آموزان ، در اولویت های بعدی قرار دارند .

بنابراین توجه به وضعیت اقتصادی و فراهم کردن امکانات مالی ، می تواند در پیشرفت تحصیلی بسیار تاثیر گذار باشد .

نقش عوامل محیطی : ۴- طبقه اجتماعی

نقش طبقه اجتماعی و سبک زندگی فرد می تواند در انتخاب رشته تحصیلی و اهداف تحصیلی در آینده بسیار مهم باشد .

در واقع خانواده های مرفه و جوامع پیشرفته ، از نظر امکانات مالی و اقتصادی می توانند شرایط مناسبی را برای پیشرفت دانش آموز فراهم کنند .

دانش آموزانی که در طبقات اجتماعی بالاتری و مرفه تری زندگی می کنند ؛ اهداف بزرگتر و تلاش های بیشتری را جهت امروز تحصیلی و شغلی خود دارند در حالی که در طبقات اجتماعی ضغیف تر ، ورود سریعتر به بازرار کار در اولیت است .

نقش عوامل محیطی : ۵- عوامل آموزشی

مهم ترین عامل در تعیین اهداف و پیشرفت تحصیلی دانش اموز ، مدرسه و عوامل آموزشی است .

در مورد انتخاب رشته صحیح و انتخاب واحد های درسی اصولی ، نقش مدرسه و مشاور مدرسه بسیار اهمیت دارد تا بتوانند دانش آموزان را در مسیر درستی هدایت کنند و در این جهت آگاهانه به دانش آموز یاری دهند .

تا وقتی که امکانات تحصیلی مدرسه به قدر کافی و در سطح مطلوبی باشد ؛ پیشرفت تحصیلی دانش آموز در چنین محیط و مکانی تضمین خواهد شد .

اگر دانش آموزی در محیطی مشغول به تدریس باشد که از لحاظ آموزش معلمان و کیفیت امکانات مدرسه ؛ در سطح قابل قبول و استانداری نباشد ، نمی توان به پیشرفت تحصیلی وی امیدوار بود .

نقش عوامل محیطی : ۶- عوامل فرهنگی

عوامل فرهنگی جامعه ، در جهت گیری تحصیلی دانش آموزان موثر است .

مثلا برخی از کشور ها ممکن است به تحصیل و ارتقای سطح علمی افراد ، اهمیت بسیاری قائل باشند و در جهت آن برنامه ریزی های بلند مدت زیادی را ترتیب بدهند ، در حالی که در جوامع دیگر اشتغال پر درآمد بیشتر از ارتقای سطح علمی اهمیت داشته باشد .

در این زمینه مشاور باید به تمام عوامل به ویژه استعداد و ظرفیت ذهنی دانش آموز توجه داشته باشد و او رابه سمت هدف های تحصیلی مناسب با فرهنگ جامعه سوق بدهد .

نقش عوامل محیطی : ۷- پیشرفت علوم و تکنولوژی

با پیشرفت علوم و امور مربوط به تکنولوژی ، رشته های تحصیلی جدیدی ایجاد می شوند که غالبا در بازار کار متقاضی بیشتری را دارند .

در این مورد باید رشته های جدید و میزان توسعه آن در آینده را در نظر گرفت و میزان پیشرفت آن ها را در آینده لحاظ کرد .

در واقع وظیفه مشاور و سایر عوامل محیطی ، در این مورد این امر است که با توجه به استعداد ها و علایق فرد ، دانش آموز را به سمت این رشته ها سوق بدهند تا فرد بتواند موفقیت بیشتری را در آینده شغلی و کاری داشته باشد .

نقش عوامل محیطی : ۸- رسانه و وسایل ارتباط جمعی

وسایل ارتباط جمعی که در موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان موثر است به شرح زیر است :

• کتاب ها
• روزنامه ها
• مجلات
• تلوزیون
• اینترنت
• و …

تمامی این ابزار ها و رسانه ها در ایجاد نگرش و سوگیری افراد در جهت رشته های تحصیلی مورد نیاز جامعه و کسب موفقیت تحصیلی اثر گذار هستند .