رشته بیوتکنولوژی یکی از زیر گروه های رشته تجربی و ریاضی است.
صفر تا صد رشته بیوتکولوژی را در این مقاله مطالعه کنید.
رشته بیوتکنولوژی
اگر بخواهیم تعریف دقیقی از رشته بیوتکنولوژی داشته باشیم باید بگوییم :
بیوتکنولوژی، یکی از شاخه های علم زیست شناسی است که بر پایه «استفاده صنعتی از روش ها و سوژه های زیستی» استوار است.
بیوتکنولوژیست ها تلاش می کنند عملکرد ارگانیسم های بیولوژیکی، از ژن های موجود در سطح مولکولی و فرآیندهای رخ داده در سطح سلولی ، همه راه های موجودات کل بدن و چگونگی عملکرد آنها را درک کنند. متخصصان زیست فناوری نیز وظیفه دارند این اطلاعات را به نحوی استفاده کنند که گامی در بهبود زندگی افراد بردارند. که این اقدامات شامل تولید محصولات زراعی بهتر، ایجاد سوخت های زیستی بهتر و یا ایجاد داروهای جدید یا برنامه درمانی برای مبارزه با بیماری است.
چه کسانی برای تحصیل در رشته بیوتکنولوژی مناسب هستند ؟
افراد با ویژگی های زیر می توانند عملکرد مناسبی در رشته رشته بیوتکنولوژی داشته باشند :
- حل مسئله پیچیده
- کار گروهی و مهارت های ارتباطی
- یک ذهن تحقیق
- توجه به جزئیات
- تفکر خلاقانه
- مهارت های تحلیلی
- تفکر خلاق و پشتکار
- علاقمند به کار تیمی
- علاقمند به ورود به کارهای چالشی
- علاقمند به دروس زیست شناسی – شیمی و زبان انگلیسی
- علاقمند محاسبات سنگین، یادگیری انواع نرم افزارها و طرز کار دستگاه های پیچیده آزمایشگاهی
دوره کارشناسی رشته بیوتکنولوژی
نکته مهم : رشته بیوتکنولوژی از سه مرحله کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تشکیل شده است که دانشجویان در مرحله کارشناسی پس از گذراندن موفقیت آمیز 132 واحد دروس مشترک معرفتی- نظری، علوم پایه، پزشکی، مهندسی و مبانی بیوتکنولوژی به اضافه آموختن زبان انگلیسی در حد 550 نمره تافل و آشنایی کامل با یک زبان برنامه نویسی کامپیوتر در صورتی که معدل آن ها در هر نیمسال تحصیلی کمتر از 15 نباشد، می توانند وارد مرحله دوم؛ یعنی مقطع کارشناسی ارشد شوند که در این مقطع یکی از 6 گرایش بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، فرآورش زیستی و بیوتکنولوژی کشاورزی (گیاهی) را انتخاب کرده و بعد از گذراندن 48 واحد در یکی از گرایش های تخصصی، و انجام معادل 6 واحد پژوهش های انفرادی و ارائه 2 واحد سمینار از مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شوند.
دوره کارشناسی رشته بیوتکنولوژی ۴ سال است.
واحد های درسی رشته بیوتکنولوژی به شرح زیر است :
دروس عمومی رشته بیوتکنولوژی
- مبانی نظری اسلام
- اخلاق اسلامی
- انقلاب اسلامی
- تاریخ و تمدن اسلامی
- آشنایی با منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی ۱ و ۲
دروس مشترک در گرایش های مختلف رشته بیوتکنولوژی
- روانشناسی عمومی
- فلسفه عمومی
- فلسفه هنر و زیبایی شناسی
- فلسفه و روش شناسی علوم
- تاریخ علم
- روش تحقیق
- مبانی منطق
- منطق ریاضی
- اصول و مبانی مدیریت صنعتی
- آشنایی با قرآن کریم
- مبانی علم حقوق و روابط بین الملل
- اصول علم اقتصاد
- ریاضی عمومی
- آمار و احتمالات
- محاسبات علمی عددی
- شیمی عمومی
- شیمی آلی
- شیمی تجزیه
- شیمی فیزیک
- مکانیک
- الکتریسته و مغناطیس
- موج و حرارت
- فیزیک جدید
- زیست شناسی عمومی
- زیست شناسی سلولی
- زیست شناسی مولکولی
- ژنتیک عمومی
- ژنتیک میکروارگانیسم ها
- اصول مهندسی ژنتیک
- میکروبیولوژی عمومی
- میکروبیولوژی کاربردی
- بیوشیمی ساختمانی
- متابولیسم
- روش های بیوشیمی و دستگاه ها
- ایمنی شناسی
- زیست شناسی پرتوی
- اصول مهندسی بیوشیمی
- موازنه جرم و انرژی
- مکانیک سیالات
- انتقال حرارت
- انتقال جرم
- مبانی بیوتکنولوژی پزشکی
- مبانی بیوتکنولوژی مولکولی
- مبانی بیوتکنولوژی کشاورزی
- مبانی بیوتکنولوژی محیطی
- مقررات زیست ایمنی
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی پزشکی
- ایمونوژنتیک
- ایمنی شناسی سلولی – مولکولی
- ژنتیک پزشکی
- متابولیت های میکروبی
- فاراماکوژنتیک
- فرآورده های نوترکیب
- مهندسی ژنتیک پیشرفته
- آنزیمولوژی
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی محیطی و دریایی
- فروشوئی میکروبی
- تصفیه بیولوژیکی فاضلاب ها
- تصفیه بیولوژیکی آلاینده های خطرناک
- آلودگی دریا و بیوتکنولوژی دریایی
- پاکسازی زیستی
- مدل سازی و شبیه سازی فرآیند ها
- معادلات دیفرانسیل
- شیمی فیزیک
- میکروبیولوژی محیطی
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی مولکولی
- بیوفیزیک سلولی مولکولی
- مهندسی ژنتیک پیشرفته
- آنزیمولوژی
- ساختمان و عمل پروتئین ها
- ساختمان و عمل اسید های نوکلئیک
- زیست شناسی مولکول پیشرفته
- بیولوژی سلولی – مولکولی تکوینی
- شیمی فیزیک
دروس تخصصی گرایش فرآورش زیستی
- مهندسی واکنش های شیمیایی
- فرآیند های جداسازی
- طراحی راکتورهای بیوشیمیایی (بیوراکتورها)
- مبانی بیوتکنولوژی تخمیر
- پدیده های انتقالی در سیستم های بیوشیمی
- کنترل فرآیند
- طرح و اقتصاد مهندسی
- معادلات دیفرانسیل، شیمی فیزیک
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی کشاورزی
- سیتوژنتیک (کلاسیک و نوین)
- اصول اصلاح نباتات
- اصلاح نباتات پیشرفته
- کشت بافت گیاهی و کاربرد های آن
- تعیین نقشه ژنی گیاهی (کلاسیک ونوین)
- ژنتیک مولکولی گیاهی
- روش های نوین انتقال ژن به گیاهان
- آفات و بیماری های گیاهی
- مهندسی ژنتیک پیشرفته
دروس تخصصی گرایش بیوتکنولوژی میکروبی
- میکروبیولوژی محیطی
- فیزیولوژی میکروارگانیسم ها
- پدیده های تخمیری
- پروتئین ها و پلی ساکارید های میکروبی
- بیوتکنولوژی غذایی
- بیوتکنولوژی آرکی باکترها
- آنتی بیوتیک ها
- بیوتکنولوژی قارچ ها
رتبه لازم برای قبولی رشته بیوتکنولوژی
آخرین رتبه های قبولی برای رشته رشته بیوتکنولوژی به تفکیک مناطق و سهمیه به شرح زیر است :
| رتبه | سهمیه | جنسیت | رشته | دانشگاه | دوره |
| 23762 | ایثارگر (25 درصد ظرفیت) | زن | زیست فناوری | دانشگاه مراغه | روزانه |
| 10753 | ایثارگر (5 درصد ظرفیت) | زن | زیست فناوری | دانشگاه کاشان | نوبت دوم |
| 5177 | منطقه 1 | مرد | زیست فناوری | دانشگاه تهران | روزانه |
| 5572 | منطقه 2 | زن | زیست فناوری | دانشگاه تهران | روزانه |
| 9536 | منطقه 3 | مرد | زیست فناوری | دانشگاه کاشان | روزانه |
لیست دانشگاه های رشته بیوتکنولوژی ایران
لیست دانشگاه های ارائه دهنده رشته بیوتکنولوژی در ایران همراه با نحوه پذیرش و ظرفیت های آن به شرح زیر است :
| نحوه پذیرش | نوع دوره | نام دانشگاه | استان دانشگاه | نام رشته | جنسیت پذیرش | ظرفیت کلی |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران) | تهران | زیست فناوری | زن | 45 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه تخصصی فنّاوریهای نوین آمل | مازندران | زیست فناوری | زن – مرد | 30 |
| نوبت دوم | با آزمون | دانشگاه تخصصی فنّاوریهای نوین آمل | مازندران | زیست فناوری | زن – مرد | 10 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه تهران | تهران | زیست فناوری | زن – مرد | 15 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه شاهد – تهران | تهران | زیست فناوری | زن – مرد | 30 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه شهید بهشتی – تهران | تهران | زیست فناوری | زن – مرد | 20 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه کاشان | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 21 |
| نوبت دوم | با آزمون | دانشگاه کاشان | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 9 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه کردستان – سنندج | کردستان | زیست فناوری | زن – مرد | 40 |
| روزانه | با آزمون | دانشگاه مراغه | آذربایجان شرقی | زیست فناوری | زن – مرد | 40 |
| نوبت دوم | با آزمون | دانشگاه مراغه | آذربایجان شرقی | زیست فناوری | زن – مرد | 10 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی البرز – قزوین | قزوین | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | دانشگاه غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی – اصفهان | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر – یزد (محل تحصیل واحد یزد) | یزد | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی امام جواد(ع) – یزد | یزد | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی اندیشه سازان – نکا | مازندران | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی ربع رشیدی – تبریز | آذربایجان شرقی | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی سنا – ساری | مازندران | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی علامه نایینی – نایین | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی کاویان – مشهد | خراسان رضوی | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی میزان – تبریز | آذربایجان شرقی | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| غیرانتفاعی | با آزمون | موسسه غیرانتفاعی نور دانش – میمه | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 60 |
| روزانه | با آزمون – مناطق محروم | دانشگاه مراغه | آذربایجان شرقی | زیست فناوری | زن – مرد | 1 |
| روزانه | با آزمون – مناطق محروم | دانشگاه کاشان | اصفهان | زیست فناوری | زن – مرد | 2 |
| روزانه | با آزمون – مناطق محروم | دانشگاه تهران | تهران | زیست فناوری | زن – مرد | 4 |
| روزانه | با آزمون – مناطق محروم | دانشگاه کردستان – سنندج | کردستان | زیست فناوری | زن – مرد | 2 |
بازار کار رشته بیوتکنولوژی
فارغ التحصیلان رشته بیوتکنولوژی با توجه به توانمندی هایشان می توانند در زمینه های شغلی زیر فعالیت کنند :
- بخش صنعت
- بخش محیط زیست
- بخش پزشکی
- تولید مواد غذایی
- مراقبت های بهداشتی و دارویی
- دانشمندان پزشکی
- تکنسین های بیولوژیکی متخصصین آزمایشگاه پزشکی و بالینی و تکنسین های بیوشیمیست ها
- بیوفیزیکدان های مهندسین زیست پزشکی و دانشمندان فرآیند توسعه متخصصان تولید بیولوژیک
گرایش های کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی
گرایش های کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی به شرح زیر است :
- گرایش بیوتکنولوژی پزشکی
- گرایش بیوتکنولوژی محیطی و دریایی
- گرایش فرآورش زیستی
- گرایش بیوتکنولوژی کشاورزی
- گرایش بیوتکنولوژی میکروبی
بهترین دانشگاه های رشته بیوتکنولوژی جهان
اگر علاقمند به ادامه تحصیل در رشته بیوتکنولوژی هستید اسامی لیست بهترین دانشگاه های رشته بیوتکنولوژی جهان را با دقت مطالعه کنید :
- دانشگاه هاروارد
- دانشگاه استنفورد
- دانشگاه کویینزلند استرالیا
- دانشگاه توکیو
- دانشگاه فنی دانمارک
- دانشگاه کالیفرنیا برکلی
- دانشگاه آکسفورد
- دانشگاه کمبریج
- دانشگاه تورنتو
- دانشگاه ساسکاچوان
- دانشگاه کلگری
- دانشگاه مانیتوبا
- دانشگاه یورک
- دانشگاه واترلو
- دانشگاه کپنهانگ
- دانشگاه گوتینگن
- دانشگاه RWTH