در این مطلب ، یک تعریف کامل و جامع از استرس تحصیلی و عوامل موثر بر آن را در دانش آموزان کنکوری ، ارائه خواهیم داد و مباحث مفیدی را پیرامون آن بیان خواهیم کرد.
یکی از دغدغه های اصلی دانش آموزان و والدین ، موضوع استرس تحصیلی در داوطلبان کنکوری است که افراد زیادی را در دوران کنکور درگیر خود می کند .
یک دانش آموز کنکوری ، ممکن است است در طول مسیر مطالعاتی خود ، با موانع و مشکلاتی رو به رو گردد و احساس اضطراب و استرس را تجربه کند .
اگر این احساس ناخوشایند درمان نشود و عوامل ایجاد کننده آن رفع نشوند ؛ به استرس مزمن تبدیل می گردد که بسیاری از جنبه های زندگی فردی و اجتماعی فرد و همچنین عملکرد تحصیلی وی را تحت تاثیر خود قرار می دهد .
پیشرفت تحصیلی و عملکرد مطلوب در کنکور ، با کاهش استرس و کنترل آن رابطه مستقیمی دارد .
به گونه ای که تحقیقات نشان داده اند ، آن دسته از داوطلبانی که در دوران کنکور استرس کمتری را تجریه می کنند ، می توانند بهتر از سایر افراد عمل کنند و به نتیجه دلخواه دست یابند .
از آنجایی که این نوع استرس در میان داوطلبان کنکوری رایج تر از سایر دانش آموزان است ، از این رو بررسی استرس تحصیلی و عوامل موثر بر آن در این دسته از دانش آموزان اهمیت ویژه ای پیدا می کند .
بنابراین در این مطلب پیرامون کنکور و مسائل مربوط به آن صحبت خواهیم کرد .
تعریف استرس
در روانشناسی ، استرس ، فشار عصبی یا فشار روانی ، به معنی احساس نوعی فشار و تنش عصبی است که تنش و هر محرکی که در انسان ، ایجاد تنش کند، استرس زا نامیده می‌شود.
استرس انواع مختلفی دارد که مهمترین آن ها به شرح زیر است :
۱) استرس مثبت
این نوع استرس دارای فواید زیادی است و مقدار مناسبی از آن برای انجام فعالیت های هدفمند ضروری است .
مقدار اندکی از استرس می‌تواند دارای فوایدی از جمله افزایش تحرک و انگیزه در افراد باشد. این نوع استرس، استرس مثبت نامیده می‌شود .
۲) استرس منفی
این نوع استرس معایب و مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد می کند به گونه ای که جنبه های مختلف جسمانی و روانی فرد را مختل می کند .
استرس شدید می‌تواند علاوه بر ایجاد مشکلات و بیماری‌های روانی مانند افسردگی ، باعث ایجاد مشکلات بدنی مانند سردردهای تنشی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان، سکته قلبی و سکته مغزی در افراد شود .
علائم استرس
هنگامی که بدن با استرسورها یا عوامل ایجاد کننده استرس ، مواجه می شود ، تغییراتی در عملکرد جسمی و خلقی افراد ایجاد می شود .
نشانه های استرس و اضطراب ، در ۴ سطح مورد بررسی قرار می گیرد و می توان پیامد ها و نشانه های آن را از چهار جهت مورد تبیین قرار داد .
- در جدول زیر می توانید نشانه های استرس و مثال هایی از پیامد های مرتبط با آن را مشاهده کنید :
| ردیف | علایم استرس | مثال |
| ۱ | نشانه های فیزیکی و جسمانی | افزایش ضربان قلب – عرق کردن دست ها – احساس لرزش دست و پا – اختلالات در خواب – خستگی مفرط و … |
| ۲ | نشانه های احساسی و عاطفی | کاهش اعتماد به نفس – احساس گناه – تحریک پذیری – بی تفاوتی و … |
| ۳ | نشانه های رفتاری | عدم علاقه به انجام فعالیت ها – پرخاشگری – جویدن ناخن – مصرف مواد مخدر و … |
| ۴ | نشانه های شناختی و روانی | عدم تمرکز – تحلیل حافظه – اشتغال ذهنی و داشتن افکار آشفته – بی دقتی – ضعف در تصمیم گیری و … |
تعریف استرس تحصیلی و عوامل موثر بر آن
استرس تحصیلی به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی و کیفیت مطالعه و همچنین آینده شغلی افراد تاثیر گذار است . بنابراین بررسی این موضوع مهم ، می بایست مورد توجه والدین و نظام آموزشی و عوامل مدرسه قرار بگیرد .
تعریف استرس تحصیلی را می توان هم طراز با تعریف کلی استرس دانست . به طوری که استرس تحصیلی به جنبه های تحصیلی و مطالعاتی فرد و همچنین عملکرد شغلی وی تاثر گذار است .
استرس تحصیلی در تمام دوران تحصیل دانش آموزان و دانشجویان ، همراه آن ها است و در هر مقطع به شکل های متفاوتی بروز می کند .
استرس تحصیلی نیز علائم و نشانه های مختلفی دارد که در جدول زیر می توانید مهمترین آن ها را مشاهده کنید :
| ردیف | علایم استرس تحصیلی |
| ۱ | عدم تمرکز در دانش آموزان |
| ۲ | کاهش کیفیت مطالعاتی |
| ۳ | عدم کسب نمرات عالی در امتحانات |
| ۴ | افت تحصیلی |
| ۵ | کاهش اعتماد به نفس دانش آموزان |
| ۶ | عدم علاقه به فعالیت های کلاسی |
| ۷ | اشکال در برقراری ارتباط سازنده و تعامل با همسالان |
| ۸ | کاهش روابط اجتماعی دانش آموزان در مدرسه |
| ۹ | سرکوب روانی و بروز حس ناکامی در دانش آموزان |
| ۱۰ | و … |
استرس تحصیلی و عوامل موثر بر آن
عوامل موثر بر استرس تحصیلی می تواند تحت تاثیر دو عامل مهم باشد :
۱) عوامل شخصی و فردی
بر خی از عوامل استرس زا ممکن است صرفا به خود شخص مربوط شود به طوری که همین عامل در فرد دیگر ایجاد استرس نکند .
هر کدام از ما به نوبه خود ، در زندگی نقش خاصی را ایفا می کنیم . هنگامی که این نقش ها با اهداف و توانایی هایی ما سازگاری نداشته باشند ، موجب ایجاد تعارض می شوند که همین امر استرس را در ما تقویت می کند .
همچنین گاهی تعداد نقش‌هایی که باید ایفا کنیم ، زیاد و از توان ما خارج است. مسئولیت زیاد نیز خودش فشارزا است .
همچنین عامل دیگر که به عوامل فردی مربوط می شود ، عامل سن است . با بالا رفتن سن و کسب تجربه بیشتر ، میزان استرس ما کمتر می شود .
عامل دیگر جنسیت است. یه طوری که زنان نسبت به مردان از شکیبایی و بردباری بیشتری برخوردارند و تحمل بیشتری در برابر فشار دارند .
۲) عوامل محیطی و اجتماعی
در لیست زیر می توانید برخی از عوامل محیطی و اجتماعی که از جمله عوامل بیرونی ایجاد فشار عصبی هستند را مشاهده کنید :
- مشکلات مربوط به اقتصاد
- مشکلات موجود در محل کار یا تحصیل
- تغییر شغل
- نقل مکان به یک شهر جدید
- ازدواج
- مرگ نزدیکان
- وجود یک بیماری
- مشکلات خانوادگی
پیج اینستاگرام :
konkur.info.official
