رشته مهندسی مواد و متالورژی یکی از رشته های کاربردی در جهان امروز است از جمله رشته هایی است که داوطلبان از طریق کنکور ریاضی میتوانند در دانشگاه در آن به ادامه تحصیل بپردازند. رشته مهندسی مواد و متالورژی یکی از زیرمجموعه های گروه آزمایشی ریاضی – فیزیک است و به بررسی و مطالعه ساختار مواد، ارتباط میان آن ها، روش ساخت و تولید آن ها، خواص مواد ، و عملکرد آن ها و نحوه استفاده از مواد گوناگون می پردازد.
معرفی رشته مهندسی متالوژی
مواد جدید از بزرگترین دستاوردهای هر عصری بوده و از ابتدای تاریخ در رشد، شکوفایی، امنیت و کیفیت زندگی انسان ها نقش اساسی داشته اند. مهندسی متالوژی را میتوان ،کیمیاگری، امروزی توصیف کرد. مهندسی متالوژی (مواد) یک فعالیت چند رشته ای است به سرعت در حال رشد است و در دهه های اخیر به عنوان یک زمینه قابل شناسایی ظهور کرده است. در مهندسی متالوژی شناخت مواد و خواص آن و شناخت ارتباط بین این ساختار مواد و خواص آن و شناخت ارتباط بین این سختار و خواص در جهت افزایش زمینه های کابردی و طراحی مواد نو و ترکیبات جدید اهمیت ویژه ای برخوردار است.
مهندسی متالوژی (مواد) یک موضوع میان رشته ای است که شامل فیزیک و شیمی ماده، کاربردهای مهندسی و فرآیندهای تولید صنعتی است. جامعه مدرن به شدت به مواد پیشرفته وابسته است، به عنوان مثال، کامپوزیت های سبک سبک برای وسایل نقلیه سریعتر، فیبر های نوری برای ارتباطات از راه دور و میکرو تراشه های سیلیکون برای انتقال سریع اطلاعات.
مهندسی مواد دارای شاخه های متعددی است که اگر خصوص در زمینه فلزات باشد مهندسی متالوژی در زمینه سرامیک باشد آن را مهندس سرامیک می گویند. مهندس سرامیک وظیفه دارد مواد سرامیکی را تولید کند که بتواند با استفاده از روش های نوین آنها را به فراورده های مفید نیز تبدیل کنند. سرامیک به همه مواد غیر عادی و غیر فلزی می گویند که برای اینکه تبدیل بشوند نیاز به حرارت های بالا دارند. مهندس سرامیک روی مواد مختلفی از شیشه رفته تا قطعات اتومبیل و هواپیما و خطوط فیبر نوری و کفپوش عایق ها کار میکند.
اگر مهندس مواد در گرایش متالوژی استخراجی تحصیلات خود را گذرانده باشند بیشتر در زمینه استخراج فلزات از سنگهای معدنی و رسیدن به آن در کارخانه و مراحل بعدی تسلط دارد. خوردگی فلزات از مهمترین مبحث های صنعت در کشورهاست و به خاطر ضررهای زیادی که در همه کشورها به اقتصاد وارد می‌کنند کوچکترین اقدام مفیدی در این زمینه میتواند بسیار چشمگیر باشد و حمایت شود.
در صورتی که فردی در گرایش متالوژی صنعتی تحصیل کرده باشد با توجه به تخصص می تواند در زمینه های طراحی تولید آلیاژهای صنعتی به کار خود ادامه دهد. قطعات مکانیکی که در صنعت های مختلف به کار میرود از فلز ها و آلیاژهای مختلف ساخته شده‌اند. فولادها و چدن ها همچنین مینیوم ها مس و منیزیم موجود و بقیه فلزات در ساخت قطعات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. قطعاتی که نام برده شده در صنعت های مختلف مثل خودروسازی هواپیما سازی هوا و صنعت ساختمان حمل و نقل و سایر موارد کار میرود. رشته متالوژی صنعتی و کاربرد هایی که در صنایع مختلف دارد می تواند به طراحی و تولید مواد پیشرفته کمک کند.
مواد مغناطیسی نو با خواص برتر، استفاده از مواد مرکب (کامپوزیت) پایه فلزی، ساخت مواد پیشرفته از طریق ترکیبات بین‌فلزی، استفاده از آلیاژهایی که میتوانند جایگزین اعضای بدن انسان شوند، ایجاد آلیاژهای سبک جهت تولید قطعات حساس، طراحی و تولید آلیاژهایی که در دماهای بالا به‌کار می‌روند، طراحی آلیاژهایی که در شرایط ویژه و سخت کاربرد دارند مثال‌هایی از کاربرد رشته متالورژی صنعتی در تولید مواد پیشرفته می‌باشد.
در صورتی که فردی در رشته مهندسی مواد با گرایش سرامیک درس خوانده باشد می تواند در صنایع مختلفی مشغول به کار شود و بازار کار این رشته بسیار متنوع و گسترده است تصور درستی در مورد این رشته وجود ندارد اما باید بدانید که مهندسان رشته سرامیک با مباحث مختلف و زمینه مختلف مثل شیشه ها اپتیک فیلترهایی بسیار دقیق مصالح ساختمانی مثل سیمان کاشی چینی نسبت ها کلاهک ها می توانند کار کنند. محیط کاری این افراد عموما در دفاتر کاری، آزمایشگاه های تحقیق و توسعه و یا کارخانه ها است. بعضا هم برای ملاقات با تولید کنندگان و مشتریان باید به سفرهای کاری بروند.
مزایا و معایب رشته مهندسی مواد و متالورژی
رشته مهندسی مواد و متالورژی به دلیل اهمیت بسیار آن در صنایع از بازار کار خوبی برخوردار است و دانشجویان رشته مهندسی مواد می توانند بعد از پایان تحصیل خود در بخش های مختلف صنعت مشغول به کار شوند.
با وجود این که دروس دوره دانشگاه دانشجویان رشته مهندسی مواد و متالورژی را برای ورود به عرصه کار آماده می کند، اما برای موفقیت آن ها در این زمینه کافی نیست. دانشجویان رشته مهندسی مواد و متالورژی می بایست تنها به دروس دانشگاهی بسنده نکنند و در کارآموزی های مختلف مهارت های خود را افزایش دهند.
ضریب درس ها برای قبولی در رشته مهندسی مواد و متالورژی
رشته مهندسی مواد و متالورژی در زیرگروه یک گروه آزمایشی ریاضی قرار دارد و درس های ریاضی و فیزیک مهم ترین درس های تخصصی برای این رشته هستند. ضریب دروس اختصاصی کنکور ریاضی برای رشته مهندسی مواد و متالورژی عبارتند از؛
ریاضی با ضریب ۴
فیزیک با ضریب ۳
شیمی با ضریب ۲
مدت تحصیل و دروس رشته مهندسی متالوژی
دوره تحصیل رشته مهندسی مواد و متالورژی ۴ ساله و معادل ۸ ترم تحصیلی است و ۱۶ هفته را شامل می شود. دانشجویان دوره کارشناسی رشته مهندسی مواد موظف به گذراندن ۱۴۰ واحد درسی هستند. واحدهای درسی دوره تحصیلی مهندسی مواد عبارتند از؛
دروس عمومی: ۲۲ واحد
دروس پایه: ۳۰ واحد
دروس اصلی: ۶۸ واحد
دروس تخصصی: ۲۰ واحد
دروس اختیاری: ۲۰ واحد
گرایش های مهندسی مواد و متالورژی در مقطع کارشناسی
این رشته در مقطع کارشناسی دارای ۳ گرایش متالورژی استخراجی، متالورژی صنعتی و سرامیک است.
سرامیک: دانشجویان گرایش سرامیک در طی دوران تحصیل به مطالعه مواد غیر فلزی، غیر آلی و سرامیکی می پردازند. این دانشجویان با خواص، فرآیند ساخت و کاربردهای این مواد نیز آشنا می شوند.
متالورژی استخراجی: دانشجویان این گرایش در طی دوران تحصیل خود با نحوه جداسازی یا استخراج فلزات از سنگ معدن آشنا می شوند. شاید با خواندن این مطلب به این فکر بیفتید که این رشته با مهندسی معدن مشابه است، اما این رشته کاملا با رشته مهندسی معدن متفاوت است.
متالورژی صنعتی: دانشجویان این گرایش در طی دوران تحصیل خود به مطالعه و بررسی رفتار فیزیکی و شیمایی عناصر فلزی، ترکیبات بین فلزی و آلیاژی می پردازند.
توانایی های موردنیاز برای ورود به رشته مهندسی مواد و متالورژی
کارفرمایان مختلف صلاحیت های مختلفی را برای استخدام در اولویت قرار می دهند، بنابراین، اگر
شما متقاضی کار برای چند شرکت مختلف هستید، نباید یک رزومه یکسان برای همه ارسال کنید.
مهارت های اصلی مهندسین مواد
دانش علمی و فنی صوتی
مهارت های تحلیلی
اعتماد به نفس
مهارت های رهبری
مهارتهای سازمانی مؤثر
مهارت های ارتباطی و بین فردی
آگاهی تجاری
توجه به جزئیات
مهارت های کار تیم
وظایف مهندس مواد
بررسی و تحقیق و آزمایش درباره رفتار مواد گوناگون
نظارت بر فرآیندهای تولید مواد و آشنایی با خواص مواد و روش های تولید
تولید مواد صنعتی بهینه تر مانند ایجاد پلیمرهای خاص، تولید سرامیک ها و مواد مورد نیاز در ایمپلنت های دندان پزشکی، و غیره
بررسی چگونگی عملکر مواد و نگهداری مواد یا ازبین بردن آن ها
مطالعه خواص مواد مختلف
تحلیل داده های حاصل از بررسی و مطالعه مواد
بررسی دلیل شکست های ساختاری یا جزئی
راهبری سیستم های تولید و خطوط تولید قطعات و مواد مهندسی و حل مسائل و مشکلات معمول آن ها
انجام پروژه های تحقیقاتی کاربردی و صنعتی در زمینه شناخت، کاربرد و تولید قطعات و مواد مهندسی
دروس عمومی مهندسی مواد
- دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
- ادبیات فارسی
- یک درس از دروس اخلاق اسلامی
- زبان عمومی
- یک درس از دروس انقلاب اسلامی
- تربیت بدنی ۱
- یک درس ازدروس تاریخ و تمدن اسلامی
- تربیت بدنی ۲
- یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
- دانش خانواده و جمعیت
دروس پایه مهندسی مواد
- ریاضی ۱
- ریاضی ۲
- معادلات دیفرانسیل
- فیزیک ۱
- فیزیک ۲
- آزمایشگاه فیزیک ۱
- آزمایشگاه فیزیک ۲
- برنامه نویسی کامپیوتر
- محاسبات عددی
- ریاضی مهندسی
- شیمی عمومی و آزمایشگاه
- نقشه کشی صنعتی
- کارگاه عمومی
دروس تخصصی گرایش مهندسی مواد
- آشنایی با تاریخچه و مبانی مهندسی مواد
- ایستایی
- مکانیک مواد
- مبانی مهندسی برق و آز
- بلور شناسی و آزمایشگاه
- پدیده های انتقال
- شیمی فیزیک مواد
- ترمودینامیک مواد ۱
- خواص مکانیکی مواد 1 و آزمایشگاه
- متالورژی فیزیکی مواد ۱
- آزمایشگاه متالوگرافی و ریز ساختار مواد ۱
- متالورژی فیزیکی مواد ۲
- اصول انجماد و ریخته گری مواد و آزمایشگاه
- خواص مکانیکی مواد ۲
- اصول مهندسی پلیمر
- مواد مرکب
- اصول مهندسی سطح
- روش های شناسایی و آنالیز مواد
- اصول مهندسی سرامیک
- طراحی و انتخاب مواد مهندسی
- اصول تولید مواد مهندسی
- خوردگی و حفاظت مواد
- فیزیک حالت جامد
- نانومواد
- بایو مواد
- انتقال مطالب علمی و فنی
- زبان تخصصی
- پروژه
- کارآموزی
گرایش متالورژی استخراجی
همانطور که گفته شد یکی از چشم اندازهای این رشته کاهش چشمگیر هزینه‌ها و خسارات و در تصادف های بزرگ و پر خطر است. اگر در بدنه خودروها بتوانیم از آلیاژهای خاص استفاده کنیم که برای صافکاری مشکلی نداشته باشند در صورتی که خودرو یا هر وسیله نقلیه ای که خسارت زیادی هم ببینند میتوان آن را با هزینه کم و سرعت بالا به حالت اولیه برگرداند و از خسارت ها چشم پوشی کرد. پیشرفت علم متالورژی موجب گسترش تولید و کاربرد این آلیاژها می شود. این علم تقریبا جدید است و با کشف روش‌های جدید استخراج و تصفیه فلزات، شناسایی مشخصات ساختاری و فیزیکی مواد، فنون جدید شکل دادن و تولید فلزات جای خود را در علم باز کرده است.
دروس تخصصی گرایش متالورژی استخراجی
انتقال مطالب علمی و فنی
ریخته‌گری
شکل دادن فلزات
تغلیظ مواد معدنی
اصول استخراج فلزات
سینتیک مواد
شیمی تجزیه
عملیات حرارتی
خوردگی و اکسیداسیون
انجماد فلزات
مواد دیرگداز. (خیلی از دروس این رشته همراه با آزمایشگاه است.)
گرایش متالورژی صنعتی
متالورژی صنعتی شامل روش‌های مختلف تولید مصنوعات فلزی است که مهمترین آنها متالورژی پودری، شکل دادن، جوشکاری و ماشین‌کاری است. در متالورژی صنعتی خواص و مشخصات فیزیکی، ساختاری و مکانیکی مواد نیز بررسی میشود.
دروس تخصصی گرایش متالورژی صنعتی
ریخته‌گری
انجماد فلزات
شکل دادن فلزات
خواص مکانیکی مواد
متالورژی جوشکاری
متالورژی پودر
روش‌های نوین آنالیز مواد
خوردگی و اکسیداسیون
عملیات حرارتی
استخراج فلزات
انتقال مطالب علمی و فنی.
گرایش سرامیک
سرامیک فقط هنر ساخت ظروف سرامیکی و سفالینه‌ها نیست، این علم برای ساختن و به کاربردن اشیاء جامدی است که اجزاء تشکیل‌دهنده اصلی و عمده آنها مواد غیرآلی و غیرفلزی است. سرامیک علاوه بر سفالینه‌ها شامل مواردی از قبیل چینی‌ها، دیرگدازها، فرآورده‌های ر‌ُسی ساختمانی، مواد ساینده، لعاب‌های چینی، سیمان، شیشه، مواد مغناطیسی غیرفلزی، فروالکتریک‌ها، تک بلورهای مصنوعی و محصولات پیچیده‌تر هم میشود. دانشجویان مهندسی سرامیک بعد از کسب پایه‌های علمی و مهندسی لازم، تمام فرآیندهای ساخت سرامیک‌ها را از مواد اولیه و آماده سازی تا کنترل کیفی محصولات ساخته شده و ارتباط بین ساختمان و خواص این مواد را می آموزند.
دروس تخصصی شاخه سرامیک
ساختار سرامیک‌ها
سینتیک مواد
روش‌های نوین آنالیز مواد
خواص الکتریکی و نوری سرامیک‌ها
مواد دیرگداز
تئوری شیشه
تئوری پرسلان‌ها
آزمایشگاه چینی
فرآیند ساخت سرامیک
انتقال مطالب علمی و فنی
بازار کار در ایران
دانشجویان فارغ‌التحصیل از متالورژی استخراجی میتوانند جذب جاهایی شوند که به فرآیند استخراج و تولید مواد اولیه فلزی از کانه‌های مربوط می‌پردازند. در صنایع نفت و پالایش و همچنین صنایع آهنی و غیرآهنی مانند ذوب آهن اصفهان، مجتمع مس سرچشمه و آلومینیم اراک هم میتوانند کار کنند. فارغ‌التحصیلان متالورژی صنعتی هم میتوانند در جاهایی که با قطعات فلزی مثل صنایع ریخته‌گری، صنایع متالورژی پودر، صنایع فولادسازی، صنایع دفاع، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، تراکتورسازی، خودروسازی و ساخت قطعات مختلف وسایل خانگی از جمله یخچال، کولر، ماشین‌لباسشویی، تلویزیون و ضبط صوت سرو کار دارند فعالیت کنند.
در مورد بازار کار مهندس سرامیک میتوان گفت که برای رشد اکثر صنایع این رشته اهمیت دارد. مثلا صنایع متالورژی و کلا صنایعی که با درجه حرارت بالا سروکار دارند، مصرف‌کننده مواد دیرگداز هستند یا صنایع الکترونیک احتیاج به قطعات مختلف سرامیکی با خواص الکترونیکی و مغناطیسی مطلوب دارند جایگاه این افراد هستند. صنایع اتومبیل‌سازی، صنایع ساختمانی، صنایع تولید نیرو، مخابرات و بالاخره هر خانه و خط تولید هر کارخانه‌ای نیاز به فرآورده‌های سرامیکی دارد هم میتواند جای کار برای اسن افراد داشته باشد.
تخصصی که فارغ التحصیلان این رشته در پایان مقطع تحصیلی باید کسب نمایند، به شرح زیر است:
تولید نمونه های اولیه محصولات جدید
بررسی علت شکست های ساختاری و جزئی
تحقیق و بررسی عملکرد مواد و طریقه فاسد شدن آن ها
تحقیق و بررسی بر روی خواص مواد و کشف راه های جدید برای ترکیب آن ها
نظارت بر تکنسین ها
طراحی و تولید فرآورده های جدید با دقت بر علم مواد
آزمایش و سنجش مواد و رفتار آن ها در شرایط گوناگون
دانشجویان مواد و متالوژی با به کار بردن روش هایی که کمترین خطر ممکن را دارند، به تحقیق و پژوهش مواد می پردازند زیرا مواد مورد بررسی به گرما و خوردگی حساس هستند.
برخی از مکان های اشتغال برای رشته مهندسی مواد
سازمان های دولتی و خصوصی
کارخانجات تولید مواد اولیه فلزی
صنایع ریخته گری
صنایع متالوژی پودر
سیستم های تهویه مطبوع
شرکت های ساخت قطعات مختلف لوازم خانگی
کاشی سازی
تولید کننده قطعات الکترونیکی
چینی سازی
دانشگاه های پذیرنده رشته مهندسی مواد و متالورژی
دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته مهندسی مواد و متالورژی عبارتند از،
- دانشگاه اراک
- دانشگاه ارومیه
- دانشگاه بناب
- دانشگاه بوعلی سینا – همدان
- دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) – قزوین
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه تهران
- دانشگاه حکیم سبزواری – سبزوار
- دانشگاه رازی – کرمانشاه
- دانشگاه زنجان
- دانشگاه سمنان
- دانشگاه سیستان و بلوچستان – زاهدان
- دانشگاه شهرکرد
- دانشگاه شهید باهنر – کرمان
- دانشگاه شهید چمران – اهواز
- دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – تبریز
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر – تهران
- دانشگاه صنعتی بابل
- دانشگاه صنعتی بیرجند
- دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – تهران
- دانشگاه صنعتی سهند – تبریز
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه صنعتی شریف – تهران
- دانشگاه صنعتی همدان
- دانشگاه علم و صنعت ایران – تهران
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه مراغه
- دانشگاه ملایر
- دانشگاه یاسوج
- دانشگاه یزد
- دانشکده فنی و مهندسی گلپایگان
- مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
- مجتمع آموزش عالی گناباد
- مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
همچنین رشته مهندسی مواد در دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور، و دانشگاه آزاد اسلامی نیز دانشجو می پذیرد. همچنین در بعضی از دانشگاه های روزانه نیز رشته مهندسی مواد در پردیس های خودگردان به دانشجویان ارائه می شود.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
رشته مهندسی مواد و متالورژی علاوه بر مقطع کارشناسی ، در مقاطع بالاتر کارشناسی ارشد و دکتری نیز وجود دارد و دانش آموخته گان دوره کارشناسی مهندسی مواد و متالورژی می توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد و کسب نمره مورد نیاز و انتخاب رشته مهندسی مواد و متالورژی در یکی از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی مواد و متالورژی ادامه تحصیل دهند. گرایش های کارشناسی ارشد رشته مهندسی مواد و متالورژی عباتند از؛
مهندسی مواد گرایش شناسایی و انتخاب مواد مهندسی
مهندسی مواد گرایش شکل دادن فلزات
مهندسی مواد گرایش جوشکاری
مهندسی مواد گرایش استخراج فلزات
مهندسی مواد گرایش خوردگی و حفاطت از مواد
مهندسی مواد گرایش سرامیک
مهندسی مواد گرایش نانو مواد
مهندسی مواد گرایش ریخته گری
مهندسی پزشکی – بیومواد
پیج اینستاگرام :
konkur.info.official
