روش PQ6R شیوه ی سازمان یافته ای است که برای یادگیری تمامی دروس کاربرد دارد و در صورت کسب مهارت در استفاده از آن، چه از نظر یادگیری و چه از لحاظ به خاطر سپردن مطالب و نیز یادآوری آنها، این روش برای دانش آموزان و دانشجویان کارآیی بسیار بالایی دارد و درس خواندن و مطالعه برای آنها نتیجه بخش خواهد بود. روش PQ6R که شیوه ای ترکیبی، سیستماتیک است و برای یادگیری تمامی دروس در تمام مقاطع کاربرد دارد که نام آن مخفف حروف ابتدایی مراحل آن که متشکل از Pو Qو شش Rمیباشد، گرفته شده است.
برای فهم بهتر و راحت‌تر این روش، در ابتدا باید به خود کلمه PQ6R بپردازیم. کلمه PQ6R،مخفف اولین حروف ۸ مرحله مطالعاتی است
Preview: پیش مطالعه
Question: سوال گذاری
Read: خواندن متن اصلی
Record: یادداشت برداری
Reflect: تفکر عمیق
Revise: اصلاح و بازنگری
Recite: بازگوکردن
Review : مرور
۱- پیش مطالعه(Preview/P)
در واقع هدف از مرحله ی پیش خوانی، کسب اطلاعات اولیه از مطلبی است که قصد مطالعه ی آن را دارید. در این مرحله با نگاه چشمی و یادگیری کلیات مطلب از نظر مفاهیم، آمادگی ذهنی مناسبی را برای فراگیری مطلب جدید خواهید داشت.
پیش مطالعه تصویر کلی و مبهمی در ذهن یادگیرنده ایجاد می کند و در مرحله ی یادگیری (آموزش ، تدریس استاد) زیرساخت کاملا مناسبی را برای انجام بهتر فرآیند یادگیری ایجاد می نماید و قدرت عمیق تاثیرگذاری این مرحله را پس از انجام به زودی خواهید دید.
هــدف از آن، خواندن اجمالی کتاب، و کشف ساختار متن، و مطالب در زمان کوتاه و با سرعت زیاد است.
فواید مطالعه اجمالی:
۱) از طریق تخمین زدن اهمیت کارآمدی بیشـتر برنامه ریزی و روش مناسـب مطالعه مطالب و طرح
۲) از طریق بودجه بندی واقعی تر از زمان کشف حجم و دشواری مطالب
۳) افزایش میزان درک مطالب و نگهداری آنها از راه کسـب یک نظر اجمالی از کل در حافظه مطالب، پیــش از خواندن جزئیات
۴) از افزایش میزان دقت و تمرکز حواس طریق برانگیختن میزان علاقه
روش مطالعه اجمالی: مبتنی بر نمونه گیــری ســریع از نکات اساسی و صرف نظر کردن از جزئیات اســت.در ایـن روش در جسـتجوی نکات کلیدی درباره مطالب و سـاختار آن و نظر و سبک مولف و همچنین بـرای افزایش میزان علاقه خود به مطالـب، بـه طرح سـوالاتی دربـاره مطالب میپردازیم.
در خواندن یک فصـل با روش اجمالی بـه بخش های زیر توجه میکنیم:
عنوان
خلاصه فصل و مقدمه
عنوان های فرعی، جملات موضوعی، حروف مورب، حروف پررنگ
شکل ها، نقشه ها، جدول ها
۲- سؤال گذاری (Question/Q)
در این مرحله با درگیر کردن کامل ذهن و کنجکاو نمودن آن، آمادگی نهای را برای یادگیری ایجاد میکنیم، در این مرحله ذهن با سوالات درگیر می شود و خوب می‌دانید که از قدیم گفته‌اند، جوینده، یابنده است، و این مثل با ما این درس را میدهد که ذهن به واسطه‌ی درگیر شدنش با موضوع به دنبال پاسخ میگردد و ما با ارائه پاسخ به آن باعث ایجاد لذت در مغز میشویم و نهایتا یادگیری بهتری را خواهیم داشت؛ و البته یادمان نرود این سوالات باید منطقی ( نه خیلی زیاد سخت، نه آنچنان آسان) باشد که در هر دو صورت یادگیری مختل میگردد.
هدف از پرسش، افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیق تر معانی است.
فواید پرسش:
کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی
غلبه بر تنبلی، حالت کسلی و حواس پرتی از طریق شرکت فعالانه در مطالعه
آمادگـی بیشـتر برای گذرانـدن موفقیت آمیز امتحانات و شـرکت در بحث های کلاسی
افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه، از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سوالات
افزایش آفرینندگی، از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ است.
روش پرسش: ایـن روش مسـتلزم سـوال کـردن بـه طـور جـدی و پیگیـر، بـرای فهـم عمیـق مطالـب اسـت کـه کنجـکاوی و هـدف خواننـده را از خوانـدن مطلـب است. وجه مشخصه این روش جریانی منظم از سوالات و کنترل کیفیت یادگیری است. ایـن روش مسـتلزم طـرح انـواع پرسش هاست: پرسش هایی که هم جزئیـات و کلیـات، هـم مطالـب سـاده و پیچیـده و هـم مسـائل عینی و انتزاعی را در برمی گیرد.
سه زمان مهم در زمان پرسش:
پرسش قبل از مطالعه
پرسش هنگام مطالعه
پرسش بعد از مطالعه
۳- دقیق خوانی (Read)
در این مرحله می خواهیم کلیات آموزشمان را جلو بریم، مفاهیم را بخوانیم و اطلاعات اصل مطلب را یاد بگیریم؛ در مورد درس های معادلاتی و حل کردنی همچون ریاضی و فیزیک و مسائل شیمی و … میبایست مفهوم کلی را درک مایم، فرمول ها را بدانیم و روابط کلی فی مابین را به ذهن بسپاریم و البته قرار نیست با مکرر خوانی و تکرارهای متوالی سعی در یاد سپاری صد در صدی باشیم.
هـدف از دقیـق خوانـی: درک کامـل مطالـب خوانـده شـده و نگهـداری آنهـا به طـرزی منظـم و منطقی در حافظه اسـت، بـه طریقی کـه یـادآوری آنهـا بـرای اسـتفاده های بعـدی میسـر باشـد.
فواید دقیق خوانی:
درک عمیق تر از طریق شناخت ساختار مفاهیم و معانی
نگهـداری بیشـتر مطالـب در حافظه، با مـرور کـردن و یادگیری جزئییات و ربـط دادن آنهـا به اصـول و مفاهیم
افزایـش توانایـی خواننده در پاسـخ دادن به سـوالات تشـریحی، زیرا در ایـن روش مطالعـه، خواننده مفاهیم را سـازمان می دهد و به زبان خود بیان می کند و مطالب صرفا به حافظه سپرده نمی شوند.
افزایـش کسـب لـذت در نتیجه ایجـاد اطمینان بیشـتر از درک عمیـق تـر مطالب
فنون روش دقیق خوانی
سازمان دادن
حاشیه نویسی و علامت گذاری
خلاصه کردن
سازمان دادن
در سازمان دادن خواننده به دنبال سازمان فکری مولف می گردد. و از رابطه مطالب، آگاه می شـود سـازمان دادن مسـتلزم تعییـن سـطوح مختلـف مطالـب از نظـر معنـی است که شامل سه بخش است.
الف.نظریه اصلی
ب.نکات اصلی
پ. جزئیات مطالب
۴- یادداشت برداری/Record)
حواسمان باشد یادداشت برداری به دو منظور انجام می‌شود: ۱ – برای مرحله مرور و داشتن خلاصه های کوتاه برای دسترسی سریع به مطالب و بازیابی ذهنی ۲- به خاطرسپاری بهتر مطالب در لحظه به دلیل تحلیل ذهنی و انتقال مطالب از ذهن به کاغذ
در یادداشت برداری زیاد ننویسیم، کلمات اضافه استفاده نکنیم، قوانین خلاصه نویسی را کاملا رعایت کنیم، درکیات خودمان رابنویسیم مگر اینکه کلمات کلیدی میبایست استفاده گردند. از کشیدن نمودار درختی و چارت و … غافل نشوید.
فواید یادداشت برداری
ایجاد خلأ ذهنی
تحریک حافظه حرکتی
از بین رفتن وسواس ذهنی
تاکید بر درک و فهم مطالب
۵- فکر عمیق(Reflect/R3)
منظــور از تفکر عمیــق، قضاوت کـردن دربــاره درستی، اعتبار یا ارزش مطالـب براساس ملاک هـا و معیارهای صحیح اســت. تفکـر عمیـق بـا ذهـن فعال و پرسشگر، بـرای داوری درسـت، اهمیـت فـراوان دارد.
تفکـر عمیـق کلید فهـم صحیح مطالب و درگیـری با مطالب اسـت که برای تشـخیص و ارزش گذاری نوشـته های خلاق ضرورت دارد. هــدف از تفکر عمیــق، دســتیابی به قضــاوت مستدل و درگیری عمیق تر با مطلب، از طریــق تجزیه و تحلیل معانی است.
فواید تفکر عمیق
فهــم عمیــق تر مطالب و درگیری بیشتر بـا مطالب درنتیجه تجزیه و تحلیل اهمیت آنها
طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریــق شناسایی روابــط بیــن موضوع کتاب و مطالب دیگر و تجربیات شـخصی
کســب اعتماد در مورد ارائه نظرات انتقــادی، از راه مستدل سـاختن عقاید.
۶- اصلاح و بازنگری(Revise/R4)
به سراغ کتاب یا منبع آموزشیتان بروید، قسمت‌هایی را که نفهمیدید، مجدد دقیق بخوانید و اگر نکته ای را جا انداخته بودید حتماً به یادداشت‌هایتان اضافه نمایید. کلمات کلیدی را تکمیل کرده و آنها را به صورت نمودار درختی برای خود ترسیم کنید. ابتدا نکات اصلی را در تنه‌ی درخت و سپس مطالب فرعی را به صورت شاخه‌ها و برگ‌ها به آن وصل کنید.
۷- بازگــو کردن(Recite/R5)
از یادداشت‌ها و نمودار درختی خود استفاده کرده و سعی کنید تا مطالب را برای خود بازگو کنید. فرض کنید در این مرحله معلم هستید و مطلب را با جزئیات برای دانش آموزان توضیح می‌دهید. در حد توان به کتاب مراجعه نکنید و از یادداشت‌های خلاصه خود استفاده کنید. در این مرحله نیز اگر متوجه شدید یادداشت‌های شما ناقص است، برای ترمیم و اصلاح به کتاب مراجعه کنید. تمرین‌ها و پرسش‌های کتاب را در این مرحله حل کنید و سعی کنید به سؤالات طرح شده‌ی خود توجه کنید.جدول‌ها، نمودارها و شکل‌های کتاب را به دقت بررسی کنید و اگر نیاز است، به نمودار درختی خود اضافه کنید.موارد حفظی و فرمول‌ها را در این مرحله یاد بگیرید و در صورت نیاز حفظ کنید
۸- مــــرور نهــــایی (Review/R6)
بدانید که مطالعه بدون مرور به هیچ عنوان برای ما کاری از پیش نمی برد و به جز اتلاف وقت برای ما پیامدی نخواهد داشت. مرور می بایست جز غیرقابل حذف مطالعه و برنامه ریزی مطالعاتی شما باشد و الزاما در هر حالتی برای مطالب خوانده شد میبایست مرور به میزان لازم پیش بینی و انجام شود.
مرور در چند مرحله انجام می‌شود: مرور اولیه که پس از مطالعه و چند روز بعد میباشد و مرور دوره‌ای که باید بعد از گذشت مدتی از فراگیری مطلب انجام شد تا به تعبیری مطلب به صورت کامل در حافظه بلند مدت تثبیت گردد.
پیج اینستاگرام :
koknkur.info.official
Loading …
