رشته مهندسی بهداشت حرفه ای ایمنی کار یکی از رشته های جالب توجه گروه آزمایشی تجربی است. این رشته به عنوان ایمنی شغلی برای بهداشت حرفه ای و رفاه بیشتر مردم جامعه تلاش می کند. در این مقاله در مورد رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار از جهات مختلف توضیح می دهیم. همچنین موقعیت های شغلی و در آمد و انواع چالش های این رشته را به بحث می گذاریم.
مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
همان طور که گفته شد؛ بهداشت حرفه ای به مسائلی از قبیل بهداشت و رفاه محل کار می پردازد. متخصصین این حوزه استاندارد ها و برنامه های خاصی برای بهبودی محیط کار برای کارگران، کارمندان، خانواده های ایشان و… در نظر گرفته اند. چنانچه ایمنی و استاندارد های بهداشتی کار، در یک شرکت بالا باشد؛ علاوه بر اینکه روحیه کارکنان آن بالاتر می رود؛ تصویر برند آن شرکت نیز بهتر خواهد شد که در نتیجه، امکان بستن قرارداد های خوب و تجارت سود ده افزایش می یابد. این رشته از ترکیب دو دانش علوم پزشکی و مهندسی، طراحی شده است. اصلی ترین کار مهندسین این حوزه پیشگیری از بیماری ها و آسیب و جراحات و در نهایت حفاظت از جان انسان ها می باشد. حفاظت از جان انسان ها از طریق اصول مهندسی صورت می پذیرد. این رشته یک تقسیم بندی دو سویه دارد که یک سوی آن بهداشت و سوی دیگر آن را ایمنی تشکیل می دهد.
وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری عبارتند از:
– نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه ای
– بازدید منظم از بخش های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای و تصمیم گیری برای رفع آنها
– بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار (نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) و برنامه ریزی برای رفع آنها
– نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار
– تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و … برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه ای
– بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آنها
– نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه ها، غذاخوری ها، سرویس های بهداشتی و …
– تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه ای، بیماریها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان های مربوطه
موقعیت شغلی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
با افزایش اهمیت مسائل ایمنی و سلامت محیط کار، نیاز به متخصصان و کارشناسان علم مهندسی بهداشت حرفه ای ضرورت بیشتری پیدا می کند. امروزه هر سازمان و کارخانه ای نیاز به حداقل یک متخصص و مهندس بهداشت حرفه ای دارد. این موضوع در صورتی که رعایت شود و اهمیت کافی با آن داده شود، چشم اندازهای شغلی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای روز به روز تقویت خواهد شد.
فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت حرفه ای در صورتیکه مهارت های لازم را داشته باشند، موفق خواهد بود تا جذب بازار کار شوند. دو مورد از مهمترین مهارت هایی که هر یک از فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت حرفه ای به آن نیاز دارند، آشنایی با مسائل بهداشتی و آشنایی با محیط های صنعتی است. مهندسی بهداشت حرفه ای، در حقیقت تلفیقی از علم پزشکی و علم مهندسی است. بر همین اساس شناخت کافی متخصصان بهداشت حرفه ای از هر دو زمینه علوم پزشکی و مهندسی، کمک بسیاری برای تقویت مهارت و استعداد داوطلبان خواهد داشت. مهندسان بهداشت حرفه ای در محیط های مختلفی می توانند مشغول به کار شوند که برخی از آنها عبارتند از:
مراکز بهداشت
کارخانه ها
شرکت ها
وزارت خانه ها
مراکز درمانی
و…
درآمد فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت حرفه ای در صورتی که جذب بازار کار شوند، برای هر شخصی با شرایط خاص، متفاوت خواهد بود. محل و محیط کار اعم از سازمان های دولتی و خصوصی و همچنین میزان تجربه کاری صاحبان این حرفه، مهمترین موضوعاتی هستند که بر میزان درآمد مهندسی بهداشت حرفه ای تأثیرگذار هستند.
مهندس بهداشت حرفه ای باید چه مهارت هایی داشته باشد
کسانی که تمایل دارند در رشته مهندسی بهداشت حرفه ای تحصیل نمایند؛ می بایست برخی مهارت ها را داشته باشند تا در حرفه شغلی خود به موفقیت دست یابند.
این مهارت ها عبارتند از:
مهارت ارتباط گیری مناسب
مهارت جزئی نگری و نگاه دقیق به مسائل
توانایی مدیریت بحران و تصمیم گیری صحیح و به موقع
مسئولیت پذیری در حوزه های کاری
مهارت حل مسئله و مشکلات به وجود آمده و…
دروس رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
برای رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار باید واحد های درسی عمومی، پایه و اختصاصی را بگذرانید.
برای واحد های درسی پایه با واحد های درسی زیر سر و کار دارید:
میکانیک جامدات و سیالات
کمک ها اولیه
فیزیک اختصاصی
برنامه نویسی کامپیوتر
نقشه کشی صنعتی
بیوشیمی
اصول تغذیه مدریت صنعتی
شیمی تجزیه
روانشناسی صنعتی و ارتقائ سلامت
ریاضیات عمومی
فیزیولوژی و آناتومی
درس های اختصاصی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار بیشتر در همین زمینه بهداشت محیط کار تمرکز دارد.
روانشناسی در محیط کار
ایمنی در محیط کار
صدا و ارتعاش در محیط کار
ارزیابی و مدریت ریسک
مهندسی فاکتور های انسانی
دینامیک گاز ها و آیروسول
مبانی کنترل آلودگی
بیماری های شغلی
کلیات محیط زیست
طول مدت تحصیل رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
طول مدت تحصیل این رشته برای مقطع کارشناسی به مدت ۴ سال است. یعنی طی ۸ ترم تحصیلی باید همه مهارت های لازم برای ورود به بازار کار متنوع این رشته را بدست بیاورید.
طول دوره و تعداد واحدها:
طول دوره کارشناسی پیوسته: ۴ سال
تعداد کل واحد: ۱۳۶ واحد
تعداد دروس عمومی: ۲۸ واحد
تعداد کارآموزی در عرصه: ۱۶ واحد
تعداد دروس اختصاصی: ۵۳ واحد
تعداد دروس پایه و اصلی: ۳۹ واحد
عوامل زیان آور رشته مهندسی بهداشت حرفه ای
ـ در بحث عوامل زیان آور فیزیکی مواردی چون صدا، ارتعاش، روشنایی، فشار، پرتوها و شرایط جوی محیط کار (گرما، سرما و رطوبت) مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد که هر کدام به وسیله دستگاه های خاص اندازه گیری شده و بعد از ارزیابی شاخص های مربوطه در صورت نیاز به روش های مختلف مهندسی کنترل می گردد.
ـ در بحث عوامل زیان آور شیمیایی نیز کلیه آلاینده های شیمیایی نظیر گازها و بخارات، و گرد و غبارها و بطور کلی سایر آئروسل ها مدنظر بوده که آنها نیز با استفاده از دستگاه ها و وسایل خاص آزمایشگاهی نمونه برداری و آنالیز گردیده و بعد از مقایسه با حدود مجاز پیشنهادی در صورت نیاز به روش های مختلفی مورد کنترل قرار می گیرند.
ـ در بحث عوامل زیان آور مکانیکی نیز روی ضربات و تروماهای مکانیکی نظیر بیت، بوریست، پینه بستن و سایر صدمات فیزیکی بحث و بررسی صورت می گیرد.
ـ در بحث عوامل زیان آور بیولوژیکی، کلیه پاتوژنها و عوامل بیماریزای میکروبی نظیر باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، انگل ها و ویبرویون ها و بالاخره بیماری های بیولوژیکی ناشی از آنها در مشاغلی چون دباغی ها، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، دامداری ها، کشتارگاه ها، مزارع و غیره مورد بررسی و کنترل قرار می گیرد.
ـ در بحث ایمنی صنعتی، علمی است که با پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد. اصولاً ایمنی صنعتی، رشته گسترده ای است و به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیجهای صنعتی به گونه ای موثر و کارا نگهداری کرد، و به این وسیله، یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان به وجود آورد.
ـ در بحث عوامل روانی، بطور کلی کلیه عواملی که موجب بروز استرس ها و اختلالات روحی و روانی در محیط کار می شوند مورد شناسایی و کنترل قرار می گیرند.
ـ بنا به اهمیت تأثیر عوامل روانی در میزان کارآیی و بهره وری افراد، اشاره می گردد که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و صنعتی، روانشناسی کار از اهمیت خاصی در جهت افزایش مهارت ها، سطح کارآیی افراد و در نتیجه بهره وری، برخوردار است و فارغ التحصیلان آن پس از جذب در محیط های کار در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش مهمی را در افزایش بهره وری ایفا می کنند. روانشناسان صنعتی علاوه بر تجزیه و تحلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی کارگران و همچنین با ایجاد محیط کاری سالم و با نشاط، سعی می کنند تا از طریق ارایه و انجام تست های گوناگون، امکان جذب و استخدام نیروی کار مناسب را فراهم نمایند. به بیانی دیگر این افراد سعی در کشف انگیزه ها، استعدادها و ویژگی های لازم هر شغل نموده و افراد را جهت استخدام متناسب با مقتضیات شغلی هر حرفه راهنمایی می کنند.
ـ در بحث عوامل زیان آور ارگونومیکی نیز بطور خلاصه اشاره می شود هدف اصلی کاهش صدمات و ناراحتی های آناتومیک (اسکلتی – عضلانی) در مشاغل مختلف از قبیل رانندگی، خلبانی، اپراتوری، جابجایی حمل بار، پست های کار نشسته یا ایستاده مداوم و غیره می باشد. به لحاظ اهمیت مسایل ارگونومیکی محیط کار اشاره می گردد که دانش ارگونومیکی نیز مانند روانشناسی کار بصورت یک رشته مستقل در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش بسیار مهمی را در افزایش راندمان و بهره وری افراد ایفا می نماید.
رتبه لازم برای قبولی در رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
برای قبولی در رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در دانشگاه سراسری لازم است که رتبه ای در حدود ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار داشته باشید. با توجه به این که موقعیت های شغلی این رشته به شدت وابسته به دانشگاه محل تحصیل شماست، باید به خوبی برای کنکور تلاش کنید.
ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
رشته های کارشناسی ارشد مجاز برای رشته مهندس بهداشت حرفه ای و ایمنی کار شامل موارد زیر است :
آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت
ارگونومی
فیزیولوژی
سم شناسی محیط
مهندس بهداشت محیط
رفاه اجتماعی
رشته های مقطع دکترا مجاز برای رشته مهندس بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
سیاست گذاری سلامت
نانو فناوری پزشکی
انفورماتیک پزشکی
سلامت و رفاه اجتماعی
اپیدمیولوژی
سخن پایانی
در این مقاله در مورد رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار صحبت کردیم. انولع چالش های شغلی و درآمدی این رشته را بررسی کردیم. به طور کلی این رشته یکی از رشته های مهندسی پر طرفدار در گروه تجربی است.
پیج اینستاگرام :
konkur.info.official